(On)beperkt verlof!?
Steeds meer organisaties experimenteren met de inhoud van het arbeidsvoorwaardenpakket. Welke voorwaarden voorzie je van duidelijke kaders en welke voorwaarden laat je over aan de keuzevrijheid van de medewerker? Het aanbieden van onbeperkte verlofdagen is één van de cadeautjes die je jouw medewerkers kan geven. Dit betekent dat je niet langer vasthoudt aan een vastgesteld maximum aantal verlofdagen per jaar; in plaats daarvan hebben medewerkers de vrijheid om zo veel vrije dagen op te nemen als zij wensen. In deze blog bespreken we de praktische uitvoering hiervan en onderzoeken we zowel de belangrijkste voordelen als mogelijke nadelen van dit opkomende fenomeen.
HOE ZIT HET WETTELIJK?
De Nederlandse wetgeving bepaalt dat een medewerker jaarlijks recht heeft op verlof voor ten minste vier keer de overeengekomen arbeidsduur per week. Een fulltime medewerker heeft volgens de wet dus recht op (4 x 40 uur) 160 verlofuren per jaar. Dit komt neer op 20 verlofdagen per jaar.
Deze dagen worden ook wel wettelijke verlofdagen genoemd. Wettelijke verlofdagen vervallen na 6 maanden ná het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd. Wettelijke verlofdagen opgebouwd in 2023 vervallen bijvoorbeeld op 1 juli 2024. Deze verlofdagen vervallen niet zomaar. De Nederlandse regering wil hiermee medewerkers stimuleren om verlofdagen ook daadwerkelijk op te nemen en van vakantie te genieten. Medewerkers worden op deze manier gestimuleerd om tijdig verlof op te nemen.
Minder dan 20 wettelijke verlofdagen aanbieden (bij een fulltime dienstverband) mag niet. Organisaties mogen medewerkers wel meer verlofdagen aanbieden dan wettelijk is afgesproken. Deze dagen worden bovenwettelijke verlofdagen genoemd. Bovenwettelijke verlofdagen kennen een vervaltermijn van 5 jaar.
HOE WERKT HET?
Bij onbeperkt verlof laten organisaties het maximaal aantal bovenwettelijke verlofdagen geheel los. Een medewerker bepaalt zelf hoeveel verlofdagen hij of zij in een jaar op wil nemen. De enige voorwaarde die organisaties veelal stellen is dat het werk en de bedrijf-/teamdoelstellingen er niet onder mogen lijden. Je stuurt dan niet meer op het aantal werkdagen/-uren, maar je beoordeelt het functioneren op basis van output (ook wel de geleverde prestaties).
Ook is niet iedere organisatie even geschikt voor het implementeren van onbeperkte verlofdagen. Als organisatie moet je uit kunnen gaan van de zelfstandigheid en verantwoordelijkheid van medewerkers. Organisaties waarbij met name gestuurd wordt op aanwezigheid in plaats van resultaat, zullen minder geschikt zijn voor onbeperkte verlofdagen.
Tot slot kan onbeperkt verlof ook tot wrijving zorgen tussen collega’s. Zo zullen bepaalde functies makkelijker gebruik kunnen maken van het ongelimiteerd verlof dan andere functies. Ook persoonlijkheid speelt hierin een rol, denk bijvoorbeeld aan medewerkers met een hoog verantwoordelijkheidsgevoel. Zij zouden zich kunnen irriteren aan collega’s die wat minder moeite hebben met verlof opnemen. Al met al kan dat voor een gevoel van ongelijkheid en oneerlijkheid zorgen.
ONBEPERKT VERLOF IMPLEMENTEREN
Wanneer je als organisatie onbeperkt verlof wil implementeren adviseren wij om de afspraken hierover goed met elkaar vast te leggen. Hierbij moet gedacht worden aan afspraken over het opnemen van minimaal de wettelijke verlofrechten, de maximale duur van aaneengesloten afwezigheid voor een medewerker, en de verwachtingen met betrekking tot geleverde inspanning, output en resultaten. Deze maatregelen helpen om ongewenste situaties en mogelijke discussies met medewerkers te voorkomen.
Bovendien is het ook aan te bevelen om afspraken te maken over het verrekenen van verlofdagen bij de uitdiensttreding van een medewerker. Tot slot is het belangrijk om te denken aan afspraken over het gebruik van verlofdagen tijdens de opzegperiode van een medewerker.
Wat zijn de voor- en nadelen?
DE VOORDELEN
Het implementeren van een flexibel verlofbeleid kan bijdragen aan het verbeteren van het welzijn en het werkgeluk van medewerkers. Medewerkers krijgen met deze secundaire arbeidsvoorwaarde de autonomie om een gezonde balans te vinden tussen werk en privé. Dit resulteert in een gevoel van vrijheid, wat op zijn beurt de mate van verantwoordelijkheid en zelfstandigheid onder medewerkers positief kan beïnvloeden.
Men ervaart vertrouwen dat ze prima zelf kunnen bepalen wanneer ze wel of niet vrij kunnen nemen. Het krijgen van dit vertrouwen verhoogd hun betrokkenheid bij de organisatie. Een ander gunstig neveneffect zou kunnen zijn dat het risico op langdurige arbeidsongeschiktheid als gevolg van burn-outklachten wordt voorkomen.
Ongelimiteerd verlof zal voor veel medewerkers een aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden zijn. In de huidige krappe arbeidsmarkt zou dit dus veel toekomstige collega’s aan kunnen trekken. Zeker de jonge generatie die nu de arbeidsmarkt opkomt hecht veel waarde aan verlofdagen en vrije tijd. Daarnaast laat je met deze secundaire arbeidsvoorwaarden zien dat je als organisatie om het welzijn van je medewerkers geeft.
DE NADELEN
Naast deze voordelen zijn er ook een aantal nadelen die bij ongelimiteerd verlof komen kijken. Een groot nadeel is in de praktijk al gebleken, namelijk dat medewerkers juist minder verlofdagen opnemen. Medewerkers zijn zonder een vast aantal verlofdagen niet meer verplicht om vrij te nemen en dagen op te maken. Medewerkers met een groot verantwoordelijkheidsgevoel kunnen daardoor geneigd zijn gewoon door te werken.
Hulp nodig?
Zoals eerder beschreven, is het te adviseren om heldere regels te formuleren met betrekking tot het ongelimiteerd verlofbeleid. Ben je van plan om binnen jouw organisatie aan de slag te gaan met onbeperkt verlof? Onze HR-adviseurs staan klaar om u te adviseren, ondersteunen en begeleiden. Aarzel niet om contact met ons op te nemen voor meer informatie over de mogelijkheden.